Voorwaardelijke bevrijding (Upanisa Sutta)
Riët Aarsse
Alles is met alles verbonden en wat er in onze mind gebeurt is afhankelijk van allerlei aanleidingen. In de diepgaande les over afhankelijk ontstaan zette de Boeddha uiteen hoe lijden ontstaat. In een minder bekende les benoemde hij stappen en factoren die tot ontwaken leiden. In deze lezing gaan we deze stappen verkennen.
Riët Aarsse mediteerde veel in het oosten en westen. Ook leefde ze een half jaar als non in het klooster van haar Abhidhamma leraar in Myanmar. Ze is aangesloten bij het collectief van retraitebegeleiders vipassana.nu, initiator van amsterdaminzichtmeditatie.nl en leraar Insight Dialogue. De wijsheden in de oude teksten inspireren haar oefening en ze onderzoekt ze door een westers wetenschappelijke bril.
Hallo Riët, Ik heb zondagavond jouw lezing gevolgd. Kon ik goed volgen tot een bepaald moment. Het is al vaker voorgekomen dat ik struikelde over een zin als “De dingen zien zoals ze zijn”. Kun je me wat meer uitleggen wat het zou kunnen betekenen? Een voorbeeldje van mezelf: het komt structureel voor dat ik een bloem roze noem, terwijl alle anderen het paars noemen. en dat heeft dan weer te maken met hoe onze hersenen indrukken die met kleur te maken hebben rangschikken. Dus wie ziet een kleur van een bloem zoals die is en wie bepaalt wie gelijk heeft? Nu is dit maar een voorbeeld zonder al te grote gevolgen. Maar neem bijvoorbeeld klimaatverandering: wat men kan zien aan extreme hitte of overstromingen, hoe is daarmee de relatie tot de dingen zien zoals ze zijn? Over mezelf: ik ben niet iemand die retraites volgt, wel ging ik af… Lees verder »
Hallo Herman, Mooi dat je regelmatig hier op 30NOW te vinden bent. Dingen zien zoals ze zijn, kan behoorlijk vaag klinken. Dus dank voor je vraag, zodat ik het nog kan toelichten. Dingen zien zoals ze zijn, zo wordt vipassana ook wel genoemd. Of nana-dassana. Waar gaat dat over? Het gaat onder andere over het waarnemen en leren zien van drie universele kenmerken van alle fenomenen in en rondom ons: veranderlijkheid (anicca), onbevredigendheid (dukkha) en weinig controle hebben (anatta). Alles is geconditioneerd (ontstaat door verschillende oorzaken). Alles wat geconditioneerd is, is vergankelijk. In het ‘gewone’ leven kijken we niet volgens deze kenmerken. We leven naar wat we ‘weten’, ‘denken’ ‘verwachten’. Het conceptuele. We vallen vaak een beetje samen met het denken, er zit in ons denken vaak een ingebouwde identificatie verborgen, we vereenzelvigen ons met ons denken. Dat hebben we geleerd. Van Descartes onder andere: hij zei: ‘cogito ergo sum’.… Lees verder »
vervolg antwoord aan Herman: Jouw mooie voorbeeld wijst ook naar die leerprocessen en waarneming: de kleur van een bloem. De ene persoon heeft geleerd dat bij een bepaalde waarneming het woord roze hoort. En de ander heeft geleerd dat bij een bepaalde waarneming van een kleur het woord paars hoort. Dat is aangeleerd. Wat is waar? Het is even waar voor elk persoon. Wanneer is de kleur van verf roze, hoeveel rood, blauw, geel zou er in moeten zitten, en wanneer wordt iets paars? Hoeveel blauw, rood zou er door heen geroerd moeten worden? Wat is het kantelpunt van roze naar paars, of lila, of fuchsia etc. Roze en paars zijn slechts de woorden – concepten – die naar iets verwijzen. Naar wat? Naar iets wat waargenomen wordt door het oog, een kleur. En wat we en hoe we waarnemen wordt gekleurd door wat we hebben geleerd in en over… Lees verder »